آی سورتر تولیدکننده دستگاه سورتینگ

پسته يكي از محصولات باغي مهم در ايران است كه سابقه كشت بسيار زيادي دارد. پسته داراي پوست نرم، پوست سخت، و يك پوست نازك يا نرمه مي‌باشد كه هر كدام از اين پوست‌ها قابل جداسازي بوده و بنابراين، محصول پسته به صورت‌هاي مختلفي قابل عرضه مي‌باشد. فراوری پسته كه شامل جداسازي پوست‌هاي مختلف از پسته، شستشو و سورتينگ آن مي‌باشد در محلي به نام ترمينال ضبط پسته صورت مي‌گيرد. در بازار، پسته به صورت تر (با پوست نرم بيروني)، پسته خام (با پوست سخت)، مغز پسته، مغز پسته بدون پوست نرم (كاملا سبز رنگ)، خلال پسته و پودر پسته موجود مي‌باشد. پسته در صنايع غذايي مختلفي مانند شيريني سازي، بيسكويت، گز، كالباس، آجيل، انواع بستي و دسر و غيره استفاده مي‌شود.

به طور معمول از هر مقدار پسته تر، 30% پسته خام (با پوست استخواني) و از هر مقدار پسته خام، 50% مغز پسته به دست مي‌آيد. در صورت نياز به جداسازي هر كدام از پوست‌هاي پسته، اين فرايند در ترمينال‌هاي ضبط پسته انجام مي‌شود. ترمينال هاي پسته به طور معمول در شهرهايي كه توليد پسته زيادي دارند وجود دارند. محصول پسته باغات ابتدا در اين ترمينال ها جمع آوري شده و سپس فراوري مورد نظر در آنجا صورت مي‌گيرد.

اهمیت فراوری پسته

طبق آمارهاي بين المللي، سطح زير كشت پسته در ايران حدود 280 هزار هكتار است كه بيشترین ميزان در دنيا مي‌باشد. در ايران پسته عمدتا در استان‌هاي كرمان، يزد، سمنان، فارس و خراسان توليد مي‌شود. ساير توليدكنندگان پسته در دنيا ايالات متحده آمريكا، تركيه، سوريه، يونان و ايتاليا هستند كه در بعضي موارد قيمتي بيشتر از پسته ايراني نيز دارند. آمريكا با وجود سطح زير كشت كمتر، به لطف استفاده از تكنولوژي‌هاي جديد مثل سورتينگ پسته يا اصلاح ژنتيكي توانسته است در سالهاي اخير به اولين توليدكننده پسته در دنيا تبديل شود. سورت پسته باعث مي‌شود محصول نهايي كه به دست مشتري مي‌رسد، مرغوب‌تر بوده و يكدست بودن آن مشتريان بيشتري را جذب مي‌كند. اين موضوع در بازارهاي بين المللي و حتي در بازار داخلي ايران اهميت زيادي داشته و بر روي قيمت پسته اثرگذار است. در ادامه روش های مختلف فراوری پسته را معرفی خواهیم کرد.

روش های فراوری پسته

همواره در توليد پسته، درصدي از محصول دچار خرابي مي‌شود و اين موضوع اجتناب ناپذير است. بنابراين لازم است تا در فراوری پسته دقت زيادي صورت گرفته و هر گونه ايراد ظاهري يا خرابي، از محصول نهايي جدا شود. در ترمينال هاي ضبط پسته، فراوري پسته به روشهاي زير انجام مي‌شود:

فراوري سنتي

در اين حالت بيشتر كارها به صورت دستي و توسط كارگران انجام مي‌شود. تنها بخشي كه ممكن است توسط دستگاه صورت گيرد، پوست گيري است. اين روش بسيار كند و پرهزينه است.

فراوري نيمه مكانيزه

در اين حالت پوست گيري، تميز كردن و آماده سازي پسته توسط دستگاه هاي مكانيكي انجام شده و پس از رطوبت زدايي در محل وسيعي در ترمينال پسته، زير نور آفتاب خشك مي‌شود.

فراوري مكانيزه

در اين حالت نيز مانند حالت نيمه مكانيزه، فرايندها توسط دستگاه انجام شده و علاوه بر آن، خشك كردن نيز به صورت مكانيزه و بدون نياز به آفتاب انجام مي‌شود.

فراوري مكانيزه هوشمند

در اين حالت كه بهينه ترين و سريع ترين حالت است، علاوه بر اينكه تمام مراحل فراوري پسته توسط دستگاه انجام مي‌شود، به كمك دستگاه سورتر هوشمند پسته، محصول مرغوب يا همان پسته خندان و ساير موارد مانند پسته دربسته، پسته گو، پسته كجو و اشياي اضافي به صورت خودكار از يكديگر جداسازي شده و براي بسته بندي آماده مي‌شوند.

مراحل فراوری پسته در ترمینال

مراحل مختلفي كه در يك ترمينال ضبط پسته بر روي پسته صورت مي‌گيرد شامل موارد زير است:

پوست گيري

اولين مرحله در فراوری پسته، گرفتن پوست نرم رويي است. درست انجام شدن اين مرحله مي‌تواند اهميت زيادي در حذف سم آفلاتوكسين از محصول داشته باشد. انواع مختلفي از دستگاه‌هاي پوست‌گير مانند دستگاه لاستيكي، برشي و مالشي وجود دارد. معمولا پوست‌گيري به كمك يك استوانه بزرگ كه سطح آن اصطكاك زيادي دارد يا روي آن تيغه هاي برنده نصب شده است انجام مي‌شود. پوست پسته پس از تماس با اين استوانه جدا شده و به قسمت ديگري منتقل مي‌شود. پسته ممكن است چندين بار اين فرايند را طي كند تا كاملا پوست آن جدا شود.

شستشو و جداسازي

بلافاصله پس از پوست گيري، بايد پسته ها شسته شوند تا باقيمانده پوست يا شيره از روي سطح آن تميز شود. در غير اين صورت اين مواد علاوه بر اينكه مي‌توانند باعث كدر و بد رنگ شدن پسته شوند، مي‌توانند عاملي براي انتقال آلودگي نيز باشند. مراحل موجود در اين بخش باعث مي‌شود تا سورتينگ در مراحل بعد سريعتر و بهينه تر انجام شود.

آشغال گير

در اين مرحله پوست هاي باقيمانده از قبل و همچنين ساير اشياي زائد جدا مي‌شود.

حوضچه آب

پس از جدا كردن آشغال، پسته ها به حوضچه هاي آب وارد مي‌شوند. در اين مرحله ممكن است تعدادي پسته پوك، آفت زده، نارس و خشك شده وجود داشته باشند. با وارد كردن پسته به حوضچه آب، اين موارد روي آب قرار گرفته و به سادگي جدا مي‌شوند.

گوگير

به علل مختلف مانند نارس بودن، خشك شدگي و غيره ممكن است پوسته نرم بعضي از پسته ها جدا نشده باشد. به اين نوع پسته، اصطلاحا گو گفته مي‌شود. براي جدا كردن پسته هاي گو در ترمينال ضبط پسته، معمولا از دستگاهي غلطكي شكل به نام گوگير استفاده مي‌شود. پسته هاي گو به اين غلطك گير كرده و در نتيجه وارد محصول نهايي نمي‌شوند. جداسازي پسته هاي گو در فراوري پسته از ورود و انتشار آفلاتوكسين به محصول جلوگيري مي‌كند. از دستگاه گوگير مي‌توان قبل و بعد از نم گيري استفاده كرد.

نم گيري

در اين مرحله در ترمينال ضبط پسته، پسته ها وارد دستگاه نم گير مي‌شوند. وجود رطوبت در پسته كه در مراحل قبل ايجاد شده است، مي‌تواند شرايط را براي رشد قارچ و انتقال آلودگي ايجاد كند. دستگاه نم گير تا حد زيادي از اين مسئله جلوگيري مي‌كند. البته همچنان نياز به مرحله خشك كردن وجود دارد و وجود نم گير به تنهايي كفايت نمي‌كند. در این مرحله رطوبت پسته باید به حدود 4 تا 6 درصد برسد.

جداسازی اولیه

پیش از انجام سورتینگ اصلی، جداسازی بعضی موارد نامناسب می‌تواند به فراوری پسته سرعت بیشتری بدهد. ابتدا پسته‌های ریز به کمک غربال از محصول جدا می‌شوند. پسته‌های ریز و دارای شکل غیرطبیعی (کجو-نخودو) معمولا مشکوک به آلودگی بوده و شانس وجود آفلاتوکسین را افزایش می‌دهند.

پس از آن باید پسته‌های پوک از محصول جدا شوند. این کار در حوض خشک انجام می‌شود. حوض خشک بیشترین کارایی را پس از انجام نم گیری دارد زیرا در این مرحله پسته سبک تر است. در حوض خشک پسته های سبک که به احتمال زیاد پوک هستند به کمک صفحه های لغزان و جریان هوا جدا می شوند.

در انتهای این قسمت، پسته های دهان بسته به وسیله دستگاه خندان جدا کن، از محصول حذف می شوند. این قسمت از فرایند، روشی سنتی است که تا حدی باعث آسیب رسیدن به پسته شده و احتمال رشد آفلاتوکسین را افزایش می دهد. همچنین این کار باعث می شود پسته ظاهر خوبی نداشته باشد و مورد پسند بسیاری از مشتریان نباشد. بسیاری از مشتریان خارجی استفاده از خندان جدا کن را از لحاظ بهداشتی تایید نمی کنند. در ترمینال های ضبط پسته ای که از سورتر هوشمند استفاده می شود، نیاز به این مرحله نبوده و پسته های دهان بست به صورت خودکار و بدون تماس با دستگاه، از محصول جدا می شوند.

سورتینگ اصلی

در این مرحله از فراوری پسته، سورتنیگ پسته انجام می شود؛ یعنی محصولات باقیمانده باید تک تک بررسی شده و در صورت وجود هرگونه عیب از محصول خارج شوند. مواردی مانند پسته دهان بست، گو، نخودو، کجو و اشیای متفرقه نمونه حالت هایی هستند که باید جدا شوند. در ترمینال های پسته که به روش سنتی کار می کنند، این قسمت به صورت دستی و از طریق بازرسی چشمی انجام می شود. سورتر هوشمند نیاز به این کار را به حداقل رسانیده است. هر شوت (کانال) سورتر پسته به تنهایی می تواند چند صد کیلوگرم پسته را در ساعت سورت کرده و مثلا در صورت استفاده از یک دستگاه 4 شوت، می توان تا چند تن پسته را در ساعت بدون دخالت انسان سورت کرد. سورتر هوشمند علاوه بر اینکه جداسازی را بدون تماس فیزیکی انجام می دهد، دقت و سرعت سورتینگ را نیز بالا برده و هزینه نیروی انسانی را تا حد زیادی کاهش می دهد. بعد از سورتر پسته، در صورت نیاز، شخصی می تواند تایید نهایی را انجام دهد که در مقایسه با تعداد زیاد نیروی انسانی در روش سنتی، هزینه بسیار کمتری خواهد داشت. به دلیل پیچیدگی ظاهری پسته، این مرحله با دستگاه کالر سورتر قابل انجام نیست و حتما باید از دستگاه سورتر هوشمند استفاده شود.

خشك كردن

پس از انجام تمام مراحل قبل، باید رطوبت پسته به حداقل رسانده شود تا شرایط برای رشد آفلاتوکسین از بین برود. معمولا رطوبت قابل قبول برای پسته زیر 6 درصد در نظر گرفته می شود. خشک کردن پسته به دو روش انجام می شود:

1) به صورت طبیعی و زیر نور آفتاب

2) با استفاده از خشک کن مکانیزه

در روش اول پسته به مدت نصف روز تا 2 روز در محوطه ترمینال پهن شده و زیر نور آفتاب قرار می گیرد. در روش دوم پسته به کمک هوای داغ تا درصد رطوبت مورد نظر خشک می شود.

ضرورت استفاده از ماشین های سورت

فرایند سورتینگ بخصوص پیش از مرحله انبارداری اهمیت بسیاری دارد. چرا که باعث سهولت این پروسه می شود. استفاده از ماشین سورت، بخصوص در کالاهای مصرفی و مواد غذایی فسادپذیر تا حد زیادی از ضایعات و تلفات مواد غذایی جلوگیری می‎‌کند. یک انبار یا مرکز تحقیق به خوبی سورت شده. اگر سیستم مرتب سازی پیشرفته‌ای در اختیار داشته باشید سریع‌تر و راحت‌تر می‌توانید موجودی انبار را تهیه کرده و آن را ذخیره سازی کنید. نیازی به این یادآوری نیست که به این ترتیب امکان بازاریابی و دستیابی به مشتریان نیز بسیار راحت‌تر خواهد بود. همچنین حمل بار به مقصد و به دست مشتریان نیز بسیار سریع‌تر صورت می‌گیرد.

انواع ماشین های سورت

استفاده از دستگاه های سورتینگ یا سورتر بسته به هدف نهایی از انجام سورت است. بنابراین می توان انواع ماشین سورت را بسته به نوع نیاز و محصولات قابل تفکیک دسته بندی نمود.

1. ماشین سورتینگ نوری یا سورتر لیزری

این نوع دستگاه برای دانه‌های حبوبات و آجیل مناسب‌تر است. الگوریتم تصویر پیشرفته، که می‌تواند الگوریتم خاص را با توجه به مواد مختلف مرتب سازی کند. این معیارها می‌تواند براساس رنگ، شکل و اندازه آنها باشد. دوربین‌های تمام رنگی تعبیه شده در این نوع دستگاه‌ها، به سیگنال‌های تصویر تبدیل می‌شوند و سپس سیگنالها را به یک سیستم پردازش تصویر اختصاصی منتقل می‌کنند. CCD سیستم بینایی را از طریق دوربین‌های با وضوح 0.01 میلیمتر مربع که می‌توانند تفاوت‌های رنگی و نقص‌های ظریف را با موفقیت شناسایی کنند. پیکسل‌ها با کیفیت بالا می‌توانند جزئیات مربوط به هر دانه را تشخیص داده و آنها را از یکدیگر تفکیک کنند.

2. ماشین سورتینگ تسمه‌ای

این نوع دستگاه سورت با وجود تسمه‌های نقاله به یکدیگر متصل  شده اند. حجم زیادی از اقلام از دو طرف تسمه عبور کرده و سورت می شوند. سورتینگ مواد در اندازه های کوچک و متوسط و محصولات شکننده و قابل تخریب می توانند از این نوع ماشین سورت استفاده کنند. تسمه‌های موجود در این نوع دستگاه قابل تنظیم به ابعاد و اندازه‌های مختلف هستند. ماشین سورت تسمه ای به دو صورت ضربدری و تسمه افقی موجود است که هرکدام کارایی و اهداف مشخص خود را دارند.

3. ماشین های سورتینگ تلفیقی

این نوع ماشین سورت صرفا برای تلفیق مواد تک خطی از بخش های مختلف و انتخاب دانه‌های سالم قرار گرفته برروی پالت است. قابلیت تنظیم دستگاه و بررسی محصولات از جنبه‌های مختلف ازجمله ویژگی‌های این نوع دستگاه سورتینگ است.

4. حس گر‌های ماشین سورتینگ

حس‌گرها معمولا در ماشین سورت نوری و برای طبقه بندی نوری و ضبط تصاویر اشیاء بکار برده می شوند. تا به این ترتیب دستگاه تشخیص دهد که دانه‌ها مورد قبول هستند و یا باید رد شوند. مرتب سازی بوسیله دوربین و با استفاده از لیزر با طول موج‌های متناسب با هر نوع ماده باعث می شود که دوربین‌ها و سنسورهای لیزر به وضوح تفاوت میان اجسام موجود در دستگاه را تشخیص داده و سپس با استفاده از اشعه ماوراء بنفش نقص‌های کوچک و جزئی را نیز کشف کرده و آنها را از سایر مواد جدا سازند.

دوربین‌های تک رنگ که سایه‌های خاکستری را از سفید تشیخص می‌دهند و می‌توانند هنگام سورت، محصولات ناقص را تشخیص دهند. همچنین دستگاه های با دوربین‌های رنگی پیچیده و وضوح رنگ بالا قادر به تشخیص میلیون‌ها رنگ و تشخیص بهتر نواقص ظریف موجود در محصولات هستند. ماشین سورت نوری همچنین دارای یک نرم افزار هوشمند است که رنگ، اندازه، شکل و محل نقص را تشخیص می‌دهد. برخی از دستگاه های سورت حتی به کاربران اجازه می دهد که محصولات معیوب را براساس سطح معایب دسته بندی و درجه بندی کنند. برای مثال دستگاه سورتر پسته قادر است انواع پسته مانند پسته دربسته یا پسته پوست‌دار را از پسته مرغوب جدا کند.

انتخاب تجهیزات سورتینگ داشتن اطلاعات درباره جزئیات سورتینگ ممکن است کار دشواری باشد اما اغلب صاحبان کسب و کار و تجارت‌های مرتبط ملزم به کسب اطلاعات دررابطه با انواع ماشین سورت و کارایی آنها هستند تا به این نحو بهترین گزینه و مناسبترین دستگاه را تهیه و مورد استفاده قرار دهند.

سورتینگ میوه چیست؟

عمل سورتینگ در تمام محصولات فاسد شدنی انجام می شود. سورتینگ میوه انجام فعالیت‎هایی است که در نتیجه آن محصولی آماده و قابل درجه بندی و دسته ‌بندی خواهد بود. در سورتینگ، محصولات کشاورزی بر اساس شکل، اندازه و سایر عوامل دسته‎بندی خواهند شد. در نگاهی می‎توان گفت سورتینگ آغازی برای بسته‌بندی میوه‎جات می‎باشد که در مرحله اول مواد آلوده از محصول اصلی جدا می‎گردد.

در کشورهای جهان اول سورتینگ میوه جایگاه و رواج بیشتری دارد  و در تمام محصولات کشاورزی و میوه جات دسته بندی و درجه بندی شده و روانه بازار مصرف خواهند شد. این امر باعث می‌شود تا ارزش محصول بالاتر رود، این امر باعث ارزش افزوده بر روی محصولات خواهد شد. در  جوامع پیشرفته اهمیت سورتینگ میوه به حدی بالا است که در کنار زمین‌های کشاورزی کارگاه‎های سورتینگ برپا شده است تا دسته‌بندی محصولات را به راحتی و در کوتاهترین زمان ممکن انجام دهند و به این ترتیب از فساد میوه نیز جلوگیری کنند.

سورتینگ برای تمام محصولات کشاورزی و باغی قابل انجام است. به این ترتیب در کنار دسته‌بندی محصولات می توان از این روش برای بالاتر بردن ارزش محصولات و ایجاد ارزش افزوده برای آنها استفاده کرد زیرا با این عمل محصول مشتری پسندتر می‌شود.

اهمیت توجه به فرایند سورتینگ میوه

 لازم به ذکر است که در بازارهاي ميوه و تره بار امروزی، تمامي ميوه ها و سبزي ها بصورت سورت شده و ليبل گذاري شده عرضه مي‎شوند. اين امر به تشخيص آسانتر سطح کیفی محصول توسط مشتري کمک می کند و همچنین توزيع و عرضه منظم تري را به دنبال خواهد داشت، از همه مهمتر، از فساد میوه جلوگیری خواهد کرد. این امر باعث، ارزش افزوده میوه‎جات شده و سود بيشتري نصيب کشاورزان می‎گردد. برای دسته‎بندی میوه‎جات دستگاه های متنوعی وجود دارد که مهم‎ترین آن، سورتر است. با این عمل محصولات اضافی از میوه جدا خواهد شد و در مرحله آخر دسته‎بندی می‎گردند.

مراحل سورت کردن میوه

• وان اولیه در سورتینگ میوه

در این قسمت اگر میوه ‏جات ته نشین شوند و باقی بمانند می تواند باعث فساد آنها شود پس بهتر است در این مرحله از وان‎های کم عمق برای شستشو استفاده شود.

• شستن میوه جات در دستگاه سورتینگ

 در این مدل، دستگاه سورتر میوه یک قسمت مخصوص شستشو دارد که به دو بخش برس شستشو و برس خشک کن تقسیم و جداسازی خواهند شد. این دو بخش کاملا مجزا از یکدیگر فعالیت می کنند. دستگاه بازبینی مابین این دو دستگاه و بعد از برس شستشو جای گذاری شده است که  میوه های فاسد بلافاصله پس از برخورد با برس شستشو و قبل از ورود به برس خشک کن جداسازی شده و به مرحله بعدی نخواهند رفت. با انجام درست این مرحله ضایعات و میوه های فاسد، زود شناسایی شده و از انتقال و آلوده نمودن سایر قسمت ها جلوگیری شده و در هزینه صرفه جویی خواهد شد.

• بازبینی میوه ها

در این مرحله چرخ دنده هایی که در دو طرف رولیک ها طراحی شده‎اند با چرخش از تمام جهات، میوه ها را مورد بازبینی قرار خواهند داد و با چرخاندن میوه‎ها آن‎ها را بررسی می کنند. در این مرحله، در نظر گرفتن مسیر مخصوص ضایعات، کلیه ضایعات بدون برخورد با سایر میوه ها جداسازی و دور انداخته خواهد شد که این امر برای سلامت میوه‎ها بسیار مهم است.

• کوره های عمودی اول و دوم

این کوره فضایی معادل ۲ متر را فرا گرفته و با حرکت میوه به صورت عمودی آن را در طول 16 متر با هوای خشک مجاورت داده تا میوه خشک شود. بعد از آن میوه در یک مسیر در معرض وزش باد گرم بوده و از تمام جهات گرما می بیند. در این مرحله میوه خشک خواهد شد.

• واکس میوه

اسپری کردن، به صورت کاملا پودری و فاقد هرگونه نقطه کور بر روی میوه انجام خواهد شد تا میوه جلا و شفافیت لازم را پیدا کند.

• درجه بندی میوه

در این قسمت میوه بر اساس حجم، از هم جدا خواهند شد. البته دستگاه به نوعی دسته‎بندی می شود که هیچ گونه ضرب خوردگی متوجه آن نگردد. در این مرحله سورتینگ میوه بر اساس نوع و اندازه درجه بندی خواهد شد.

نگاه کلی به فرایند سورت میوه

ماشین سورتینگ میوه یا همان سورتر میوه، آن‎ها را در 10 تا 20 کلاس وزنی دسته‎بندی خواهد کرد. سورتینگ میوه در امر صادرات اهمیت بسیاری دارد و باعث کاهش ضایعات فله ای میوه خواهد شد. توزیع متعادل یکی دیگر از مزیت های سورتینگ میوه می‎باشد که این امر حمل و نقل میوه را بسیار راحت کرده و از ترک خوردگی و له شدن میوه ها جلوگیری خواهد شد و سود بیشتری را به دنبال دارد. به طور مثال یکی از بهترین میوه‎هایی که در بازار جهانی طرفداران زیادی دارد کیوی ایرانی است. با استفاده از دستگاه سورتینگ به راحتی می‎توان سود زیادی را برای کشاورزان و تولید کنندگان ایجاد کرد.

 در این نوشتار تلاش شد به اهمیت دسته‎بندی برای جلوگیری از هدر رفت و فساد میوه اشاره شود. سالانه مقدار زیادی میوه و سبزیجات به علت حمل فله ای دچار فساد می شوند که این امر صنعت کشاورزی را دچار زیان کرده است. توجه به سورتینگ میوه باعث خواهد شد که در کنار سود بیشتر، محصولات کشاورزی و میوه ‏جات با درجه بندی و دسته بندی بهتر روانه بازار مصرف شده و سود بیشتری را نصیب کشاورز کند. این امر برای صادرات میوه جایگاه مهمی خواهد داشت. امید است با رعایت این مهم در آینده بتوانیم محصولات بسیار با کیفیت و در بسته بندی مناسب روانه بازارهای جهانی کرده و درآمد ارزی خوبی را برای کشور به همراه داشته باشیم.

کاشت پسته در ایران قدمتی بیش از هزار سال دارد. در واقع ایران زیست‌بوم اصلی این گیاه بوده است. این گیاه بعدا در حدود سالهای 1930 میلادی از ایران به آمریکا برده شد و در کالیفرنیا کشت آن شروع شد. با اینکه ایران سالها به عنوان مهمترین تولیدکننده و صادرکننده پسته محسوب می‌شد، اما در سالهای اخیر آمریکا از ایران پیشی گرفته و در حال حاضر بزرگترین کشور در بازار پسته در دنیا است. علت اصلی این موضوع استفاده آمریکا از تکنولوژی‌های جدید برای افزایش کیفیت محصول و بازدهی تولید، مانند اصلاح نژاد، برداشت مکانیزه و سورت پسته است.

اونس پسته

یک روش برای تعیین میزان مرغوبیت پسته، اونس آن است. در این روش 5 اونس (142 گرم) از پسته جدا شده و سپس آن را به دسته‌های 5 تایی تقسیم می‌کنند. تعداد این دسته‌ها میزان اونس پسته را مشخص می‌کند. مثلا اگر در 142 گرم، 22 دسته جدا شود، به آن اونس 22 می‌گویند. در واقع اونس پسته، مشخص کننده اندازه پسته است. هرچه اونس پسته کمتر باشد، ابعاد پسته‌ها بزرگتر و قیمت آن بیشتر خواهد بود.

برای مثال پسته اکبری اونسی در حدود 20 و قیمت بالاتر و پسته فندقی اونسی در حدود 28 و قیمت کمتری دارد. البته طبیعتا در هر محصول پسته ابعاد پسته‌ها متفاوت است، بنابراین با انجام سورت پسته می‌توان دانه‌های بزرگتر را جدا کرده و در نتیجه محصول باکیفیت‌تر و پسته‌های درشت‌تری ارائه کرد.

بازار پسته و تاثیر سورت پسته بر آن

در گذشته تولید پسته تقریبا فقط در ایران انجام می‌شد اما کم کم با روشن شدن ارزش غذایی این محصول ارزشمند، تقاضا برای تولید آن در دنیا افزایش یافت. از حدود 40 سال پیش آمریکا تولید پسته خود را به روش‌های مختلف از جمله به کمک ماشین‌های سورت پسته به شدت توسعه داده است و اکنون بیشتر بازار جهانی را در اختیار دارد. در حال حاضر تولیدکنندگان دیگری مثل ترکیه نیز به رقبایی جدی برای ایران در این زمینه تبدیل شده‌اند.

با وجود این مسائل، پسته ایرانی از طعم بهتری نسبت به نمونه‌های خارجی خود برخوردار است. این موضوع را مشتریان خارجی پسته در دنیا نیز تایید می‌کنند. سورت پسته یکی از مهمترین عواملی است که می‌تواند پسته ایرانی را در بازارهای جهانی قابل رقابت کند.

مشکلات تولید پسته

در سال‌های اخیر مشکل اصلی تولید پسته در ایران خشکسالی‌های پی‌در‌پی بوده است. این موضوع باعث کاهش تولید در ایران شده است. موج هوای گرم و خشک و آتش‌سوزی‌های گسترده در کالیفرنیا، تولید پسته در آمریکا را نیز به شدت تحت تاثیر قرار داده است. این موضوع باعث افزایش قیمت جهانی این محصول شده است. دشواری تولید محصول پسته، لزوم استفاده از روش‌های جدید و به روزرسانی فرایندهای تولید و فراوری آن را به امری مسلم تبدیل کرده است.

یکی از مهمترین و مشکل‌ترین مواردی که در فرایند تولید پسته باعث افزایش کیفیت محصول می‌شود، سورت پسته است. این کار که در واقع به معنی جداسازی محصولات خوب از بد است به روش‌های مختلفی انجام می‌شود که جدیدترین و بهترین روش سورت پسته، استفاده از دستگاه سورتر پسته است.

انواع روش‌های سورت پسته

پسته محصولی است که به علت قیمت زیاد، همیشه به نحوه ارائه آن به بازار دقت می‌شده است. از گذشته تولیدکنندگان همواره سعی داشتند که پسته‌هایشان مرغوب بوده و کمترین ضایعات را داشته باشد. به طور خاص پسته خندان بیشترین ارزش را دارد و وجود پسته دربسته یا پسته‌ای که پوستش به آن چسبیده باشد (اصطلاحا پسته “گو”) نشانه عدم مرغوبیت آن است.

روش‌های مختلفی برای سورت پسته (و سایر محصولات کشاورزی) وجود دارد مانند:

سورت دستی

سورت مکانیکی

دستگاه کالر سورتر

دستگاه سورتر هوشمند

استفاده از هر کدام از این روش‌ها مزایا و معایب خود را دارد. از بین این موارد، بهترین مورد در حال حاضر دستگاه سورتر هوشمند است. در مورد اهمیت سورت پسته، نحوه کار دستگاه، مراحل انجام کار و انواع این دستگاه‌ها می‌توانید مطلب سورتینگ پسته را مطالعه کنید.

دستگاه سورتینگ پسته سعی دارد با درجه‌بندی و دسته بندی مناسب محصول از آسیب به محموله‌های صادراتی جلوگیری کند و صادراتی بدون مشکل را داشته باشیم. پسته محصول اول صادرات غیرنفتی ایران است و اهمیت صادرات طبق استاندارد جهانی اهمیت بالایی دارد.

اهمیت سورتینگ پسته

سورتینگ در تمام محصولات رعایت شده و برای درجه‌بندی و دسته‌بندی استفاده می‎شود. در سورتینگ محصولات کشاورزی بر اساس شکل، اندازه و سایر عوامل دسته‎بندی خواهند کرد. در نگاهی می‎توان گفت سورتینگ آغازی برای بسته‌بندی محصولات است.

در کشورهای جهان اول، سورتینگ رواج بیشتری داشته و تمام محصولات دسته‌بندی و درجه‌بندی شده است. در این جوامع اهمیت موضوع به حدی بالا است که در کنار زمین‌های کشاورزی کارگاه‎های سورتینگ برپا شده است که دسته‌بندی محصولات را به راحتی انجام می‎دهد.

سورتینگ برای تمام محصولات انجام‌شده و در کنار دسته‌بندی یک راهکار برای بالا بردن ارزش محصول و ارزش افزوده نهادن بر محصول می‎شود زیرا با این عمل کالا شکلی لوکس تر به خود خواهد گرفت.

پسته و ضایعات آن

پسته بعد از نفت مهم‌ترین بخش صادرات را به خود اختصاص داده است. ایران دومین کشور در زمینه تولید پسته در دنیا است و سالانه هزاران تن از این محصول صادر به سایر کشورها می‎شود.

فرآوری پسته امری بسیار مهم است زیرا پسته دچار ضایعات زیادی است که باعث مشکلات برای صادرات این محصول می‌شود. برای اینکه این مشکلات را به صفر برساند در زمان فراوری محصول از سورتر استفاده می‎کنند.

برای اینکه محصول صادرشده بتواند مجوز استاندارد بگیرد لازم است از دستگاه سورتینگ پسته استفاده شود.

دلایل سورتینگ پسته چیست؟

یکی از مشکلات پسته آلودگی آفلاتوکسین است که باعث کاهش تقاضا و از بین رفتن این محصول می‎شود. نتایج تحقیقات نشان داده است سورتینگ پسته تأثیر زیادی بر حفظ سلامت این محصول خواهد داشت. یکی از محصولات صادر شونده در ایران پسته می‎باشد که کشورهای زیادی خواهان این محصول هستند اما محصولات صادراتی ایران گاه دارای آلودگی بوده است زیرا توجه نشدن به سورتینگ پسته باعث شده پسته‌های لکه‌دار و مشکل‌دار در بین محصولات باکیفیت باقی مانده باشد و این مورد باعث آلودگی این محصولات شده است. در نتیجه این امر اهمیت توجه به سورت محصولات برای کاهش ضایعات را نشان می‎دهد. با توجه به این موضوع هم می‎توان محصول سالم را به کشور مقصد تحویل داد در کنار آن می‎توان ارزش افزوده بیشتری نسبت به محصولات فله‌ای در سبد صادرات ایجاد کرد.

عوامل قابل‌توجه در سورتینگ پسته را بدانیم

1-اندازه محصول

هر منطقه در ایران دارای کشت متنوع پسته است و با توجه به شرایط سایز محصولات متنوع است که باعث دسته‌بندی پسته به انواع پسته فندقی، بادامی، کله قوچی، اکبری و احمد آقایی می‎شود.

2-تمیز و گو بودن پسته

گو بودن  زمانی کاربرد دارد که از پوست تازه بر روی پسته باقی مانده باشد و این امر باعث شکل بد برای صادرات و دسته‌بندی محصول خواهد شد. این باقی ماندن پوست تازه گاهی باعث آسیب به ظاهر مغز پسته خواهد شد.

3- مشکلات ظاهری

پسته‌های که دارای مشکلات هستند برای صادرات مناسب نیستند و ممکن است مشکلاتی را برای محصولات مرغوب ایجاد کنند در سورتر پسته این محصولات جدا می‌شوند.

4- لکه‌های روی پوست پسته

لکه و رنگ پوست پسته گاهی باعث تغییر رنگ روی پوست پسته می‎شود. در سورتینگ پسته هر مشکلی وجود داشته باشد در این مورد محصول را جدا خواهند کرد.

5- پوست زردرنگ

پوست پسته مرغوب رنگ کرمی دارد اگر رنگ پسته از این رنگ جدا باشد در سورت پسته این محصول جدا خواهد شد.

6- ضایعات و اجسام متفرقه

هر نوع برگ، پوست یا هر چیزی به جز پسته در سورتینگ پسته از محصول جدا شود.

7- حذف مغز پسته

هر گونه مغز پسته که در میان بار وجود داشته باشد از محصول جدا شود.

8- محصولات مشکل‌دار

پسته‌هایی که دهان بسته هستند و یا قسمت کوچکی از آن باز باشد در سورتینگ باید جدا شود تا به بار آسیب نزند.

9- پسته‌های آسیب‌دیده از حشرات

پسته‌هایی که آسیب‌دیده هستند از حشرات بسیار آسیب زا هستند که لازم است در جداسازی این نوع پسته‌ها دقت بالایی را به خرج داد تا کل بار دچار مشکل نشود. این محصولات در سورتینگ پسته حتماً جداسازی خواهند شد.

روش کار سورتینگ پسته

برای سورتینگ پسته از دستگاهی استفاده می‎شود که دارای قابلیت‎هایی چون تصویربرداری از محصولات وارد شده را دارا می‎باشد و اگر مشکلات و عیوبی آن را شناسایی کرده است و محصولات تایید شده را جداسازی می‎کند.

دستگاه‎های سورتینگ پسته دارای حساسیت‎های متفاوتی بوده و دستگاه‎های با حساسیت بالا بازدهی بهتری را دارا هستند.

مراحل سورتینگ پسته چیست

محصولات را وارد مخزن دستگاه خواهند کرد.
دستگاه پسته را از مخزن به فیدر و سینی ورودی منتقل خواهد کرد.
پسته‎ها توسط دوربین دستگاه سورتر پسته رد خواهند شد و سنسورها کیفیت پسته‎ها را تشخیص خواهند داد.
پسته‎های مشکل‎دار توسط اجکتور دستگاه جداسازی خواهند شد.
در پایان پسته‎های سالم جمع‌آوری خواهند شد.

انواع دستگاه های سورتر پسته

دستگاه کالر سورتر پسته

این دستگاه با توجه به رنگ پسته سورتینگ را انجام خواهد داد. این دستگاه لیزری است و با برنامه‎های داده شده فعالیت خواهد کرد. این دستگاه براساس رنگ و اندازه محصول را دسته بندی کرده و در نهایت خروجی پسته‌های یک رنگ و یک دست خواهد داشت.

سورتینگ مکانیکی پسته

این دستگاه سورتینگ پسته که به آن اصطلاحا حوض خشک هم گفته می شود سورت پسته ها را بر اساس هوا و لرزش انجام می‎دهد و پسته‌های ریز و نیم مغز را جدا خواهد کرد. همچنین این دستگاه سورتینگ پسته را با جریان هوا انجام داده و پوسته‎های سبک را جدا می‎کند. به نوعی دستگاه سوتر پوک گیر پسته نیز شناخته می شود.

دستگاه سورتینگ دستی پسته

این نوع دستگاه طراحی ساده تر و کاربرد متداولتری نسبت به سایر دستگاه های سورتینگ دارد. فرایند سورت در این روش کاملا مبتنی بر نیروی انسانی است و با توجه به تشخیص و اطلاعات وی محصولات از یکدیگر تفکیک و درجه بندی می شوند.

دستگاه سورتینگ پسته هوشمند

سورتر هوشمند با تفکیک،‌ دسته بندی و مرتب ساختن دانه های پسته با استفاده از سنسورهای مخصوص براساس تمام ویژگی های ظاهری و کیفیت، اندازه، رنگ، شکل و… دانه ها را تفکیک می کند. این دستگاه درصد خطای نزدیک به صفر دارد.

سورتر پسته باعث می شود ارزش محصول شما بالاتر برود و در کنار آن آسیب به محصولات شما را کاهش خواهد داد. سورتینگ پسته راندمان شما را بالابرده و هزینه‎های شما را کاهش داده و این امر باعث خواهد شد در صادرات خطای انسانی ماهش پیدا کند و بسته‌بندی مناسبی را برای محصولات صادراتی انجام دهید که باعث افزایش محدوده قیمتی صادرات پسته را به دنبال دارد. در نتیجه اهمیت این موضوع بسیار مهم است و باید توجه جدی به سورتینگ پسته شود.

باتوجه به اینکه کشاورزی علاوه بر مزایای اقتصادی برروی سلامت و تغذیه انسان‌ها نیز اثرگذار است، همچنین برای تأمین مواد اولیه تازه و با کیفیت روز به روز اهمیت بیشتری می‌یابد. طی قرن گذشته تغییراتی در شیوه‌های کشاوری با استفاده از فن آوری‌های جدید و توسعه بازارها تجاری رخ داده است. که باعث ایجاد تحولاتی عظیم در بهبود کیفیت محصولات و یافتن بازارهای جهانی شده است.

کشاورزان و تولید کنندگان در سرتاسر جهان محصولات خود را براساس طیف وسیعی از معیارها و استانداردها مورد بازبینی قرار می‌دهند تا محصولات با کیفیتی را به بازار عرضه کنند.  اغلب مواد غذایی پیش از ورود به فروشگاه، بازار محلی و کارخانه‌های فراوری محصولات بر اساس مؤلفه‌های خاص سنجیده می‌شوند. این مؤلفه‌ها درواقع همان معیارهای خاص برای دسته بندی و طبقه بندی محصولات است. رفع نقایص و یا آلاینده‌ها عامل اصلی محافظت از کیفیت محصولات کشاورزی است. بنابراین، طبقه بندی کالاهای کشاورزی کیفیت را برای مصرف کننده و همچنین بازده سرمایه‌گذاری برای تولید کنندگان و پردازنده‌ها را به حداکثر می‌رساند. 

مرتب سازی و یا غربالگری مواد اولیه کشاورزی و سایر مواد جامد را براساس ویژگی‌های خاصشان غربال کرده و به دو یا چند دسته تقسیم می‌کند. تفاوت‌ در اندازه ممکن است باعث پردازش بیش از حد و یا باز ماندن از پردازش در آنها شود. مرتب سازی براساس اندازه و یا سایر ویژگی‌هایی که می‌تواند صرفا مربوط به ظاهرشان نباشد می‌تواند انجام شود. این عمل به ویژه برای محصولات غذایی که لازم است در دمای خاص نگهداری شوند و یا احتمال آسیب و یا فاسد شدن در آنها وجود دارد بسیار مهم است.

انجام فرایند سورتینگ همچنین می تواند با استفاده از دستگاه‌های مختلفی با امکاناتی نظیر صفحه نمایش و الک با دیافراگم های ثابت یا متغیر صورت گیرد. صفحه‌ها ممکن است ثابت باشند و یا بصورت دوارهمراه با ارتعاش باشند. مرتب سازی بر اساس شکل ظاهری می‌تواند به صورت دستی یا مکانیکی برروی غلتک های مخصوص انجام شود. سورت براساس وزن نیز روشی بسیار دقیق است و به همین دلیل برای غذاهای با ارزش‌تر نظیر محصولات دامی، گوشت، تخم مرغ و همچنین سبزیجات خاص استفاده می‌شود. پردازش تصویر برای مرتب کردن محصولات کشاورزی بر اساس طول، قطر و شکل ظاهری، یعنی نقص در سطح و یا ابعاد آنها با استفاده نوار نقاله خاص انجام می‌شود. مرتب سازی رنگ نیز با سرعت بالا و با استفاده از دستگاه سورتینگ با تنظیمات کنترل رنگ توسط ریز پردازنده قابل انجام است.

امروزه با توجه به اهمیت جلوگیری از هدر رفت محصولات غذایی استفاده از انواع روش‌های سورتینگ و همچنین استفاده از دستگاه‌های سورتر رواج بسیاری یافته است. اجرای فن‌آوری مبروط به مرتب سازی می‌تواند خطر آلودگی به آفاتوکسین‌ها و مواد خارجی را به میزان قابل توجهی کاهش دهد و ایمنی مواد غذایی را در خط تولید بالا ببرد و به نوعی یک سرمایه گذاری هوشمندانه برای پردازنده‌ها و تولید کنندگان را فراهم سازد. صنایع غذایی به طور قابل توجهی درحال رشد هستند و بیش از گشته با بهره وری، اقتصادی، کارایی و فشارهای زیست محیطی روبرو هستند. افزایش تقاضا برای منابع غذایی در جهان باعث شده است که عرضه مواد غذایی پیچیده و چند وجهی باشد، زیرا زنجیره تأمین جهانی مزایای بسیاری را به همراه دارد و همچنین یک دردسر عمده برای ایمنی غذا را نیز به همراه دارد. هرچه زنجیره طولانی‌تر و پیچیده تر باشد، خطر آلودگی و خراب شدن نیز بیشتر می‌شود. سیستم‌های طبقه بندی مؤثر و تجزیه و تحلیل کیفیت می‌تواند نقش اساسی در افزایش ایمنی مواد غذایی داشته باشند. با شناسایی نقص‌های بزرگتر و آشکارتر و مواد خارجی که نباید وارد کارخانه‌ها و تأسیسات فرآوری شود، روند مرتب سازی برای انواع مختلف تولید در این زمینه آغاز می‌شود. این بدان معناست که مواردی مانند سنگ، شیشه یا فلز را می‌توان در مزرعه برداشت و حذف کرد.

در این فرایند، انتقال نوری مبتنی بر سنسور توانایی شناسایی و حذف مداوم مواد خارجی، پوسیدگی، نقص در ظاهر میوه‌ها، لکه و آسیب را دارد. این باعث می‌شود بازده بالاتر و محصول نهایی ایمن‌تر شده و با کیفیت بالاتر به دست مصرف کنندگان برسد.

 با استفاده از انواع روش‌های سورتینگ دانه علاوه بر امکان فروش بهتر محصولات می‌توان شرایط را برای ذخیره‌سازی و نگهداری از محصولات در سردخانه نیز فراهم آورد به این ترتیب در سرتاسر سال و سایر فصول نیز از محصولات با کیفیت بهره مند گردید. در کشورهای توسعه یافته کنترل کیفیت برای اطمینان از عدم رعایت برخی از استانداردهای ایمنی و کیفیت، نقش اساسی در فرآوری محصولات کشاورزی دارد. با این حال کنترل کیفیت مواد غذایی در زنجیره ارزش افزوده کشاورزی در کشورهای درحال توسعه، که در آن تمایل به تولید در سطح خرد است، چالش‌های خاصی را مطرح می‌کند. این مسئله ممکن است فرایند سورت و بسته بندی محصولات را با خلل و یا مشکل مواجه سازد. 

استفاده از یک سیستم مرتب سازی برای کنترل محصولات کشاورزی می‌تواند مقرون به صرفه، قابل اعتماد، پایدار، ایمن و سریع باشد همچنین نتایج سورتینگ با ضریب پایین خطا محصولاتی با کیفیت و استاندارد را ارائه می‌دهد که می‌تواند باعث ارتقای کیفیت محصولات عرضه شده نیز گردند. با استفاده از این روش می‌توان موجب ارتقای سطح کیفیت محصولات تولید شده و حتی مانع از بین رفتن و هدر رفت محصولات تولید شده نیز گردید.

برای بسیاری از کشاورزان، بازاریابی و فروش محصولاتشان چالش برانگیزترین بخش است. بخصوص هنگام فروش مستقیم به مصرف کنندگان؛ با اینحال بازارهای مستقیم برای محصولات غذایی تازه و منحصر به فرد از سریع‌ترین فرصت‌های فروش محصولات کشاورزی است. مردم در سراسر کشور به دنبال خرید غذای خوشمزه و سالم هستند که البته ترجیح می‌دهند بصورت مستقیم از کشاورزان تهیه کنند. استفاده از انواع روش‌های سورتینگ محصولات توسط کشاورزان علاوه بر اینکه می‌تواند باعث ایجاد ارزش افزوده در محصولات شود می‌تواند امکان تفکیک محصولات مخصوص برای فروش مستقیم، عرضه به کارخانه‌جات و سایر روش‌های فراوری فراهم می‌سازد. استفاده از انواع بسته‌بندی‌ها نیز پس از گذراندن مراحل سورتینگ می‌تواند با سهولت بیشتری انجام گیرد. دسته‌بندی و بسته‌بندی محصولات نیز می‌تواند موجب ارتقای سطح کیفیت محصولات تولید شده در بخش کشاورزی گردند. به این ترتیب کشاورزان می‌توانند با قیمتی مشابه آنچه در فروشگاه مواد غذایی عرضه می‌شود محصولات خود را به فروش برسانند. 

عیوب موجود در برنج مثل زرد شدگی، دانه‌های سیاه، تکه‌های سبوس و دانه‌های شکسته مستقیما بر روی کیفیت محصول تاثیر گذاشته و در نتیجه باعث کاهش سود فروشندگان برنج می‌شود. به علاوه وجود اجسام خارجی می‌تواند سلامت ماده غذایی را نیز تحت تاثیر قرار داده و اعتبار فروشنده را پایین بیاورد. بنابراین درامد سورتینگ برنج، هم از طریق ارائه محصول باکیفیت بالا که حتی می‌تواند صادر شود و هم از طریق افزایش اعتبار فروشنده، کاملا واضح بوده و هزینه دستگاه سورتر را پوشش می‌دهد.

آی سورتر با استفاده از سیستم بینایی ماشین خود می‌تواند محصولات برنج را به راحتی سورت کرده و باعث افزایش کیفیت محصول شود.

تنظیم ساده دستگاه سورتینگ

از آنجا که برنج‌ها انواع مختلفی دارند و ویژگی برنج هر منطقه می‌تواند با سایر مناطق متفاوت باشد، باید دستگاه سورتر قابلیت تنظیم برای هر شرایطی را داشته باشد. رابط کاربری مناسب دستگاه آی سورتر به شما این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به انجام برنامه‌نویسی‌های پیچیده یا تنظیمات سخت‌افزاری خاصی، دستگاه را برای شرایط مختلف تنظیم کنید. تنها کافیست که در رابط کاربری دستگاه نوع محصول برای سورت را انتخاب کنید. درامد سورتینگ برنج یا محصولات مشابه می‌تواند به این تنظیم بسیار حساس باشد. به این معنی که با کمی تغییر در تنظیمات دستگاه، ممکن است کیفیت خروجی چندین یا چند ده درصد تفاوت کند و این برای یک فروشنده به معنی چند تن برنج بیشتر یا کمتر است.

نیاز به کمترین تغییر در دستگاه

حجم روزانه محصول ورودی به دستگاه سورتر می‌تواند بسیار زیاد باشد. بنابراین در صورتی که لازم باشد همواره بر عملکرد دستگاه نظارت شود و دستگاه یا نرم‌افزار آن تغییر داده شود، کار برای افراد سخت و طاقت‌فرسا می‌شود. دستگاه سورتر هوشمند آی سورتر، با تنها یک بار تنظیم برای هر شرایط یا محصول مشخص، بدون نیاز به حضور شخص دیگری خروجی ثابتی داشته و نیاز به نظارت افراد را کاهش می‌دهد. بنابراین کاهش نیاز به نیروی انسانی نیز، خود باعث افزایش درامد سورتینگ برنج می‌شود.

حداقل اتلاف، حداکثر درامد سورتینگ برنج

دستگاه سورتینگ برنج، هر دانه از محصول را تشخیص داده و با دقت زیادی آن را به عنوان مورد قبول را رد شده دسته بندی می‌کند. بخاطر دقت بالای دستگاه سورتینگ، نیاز به جداسازی مجدد محصول بسیار کاهش می‌یابد. این دقت باعث صرفه‌جویی در هزینه‌ها، کاهش مصرف انرژی، کاهش استهلاک ماشین و در نتیجه افزایش درامد سورتینگ برنج می‌شود.

انواع دستگاه‌های سورتینگ برنج

سورتینگ برنج چند دهه سابقه دارد. اولین دستگاه‌های سورتینگ برنج از دوربین فوتوالکتریک استفاده می‌کردند. پس از گسترش دستگاه‌های دیجیتال، استفاده از دوربین‌های CCD و CMOS در سورترها رایج شد. این نوع سورتینگ برنج یا دیگر محصولات، بر اساس رنگ محصول صورت می‌گیرد و بیشترین سورتینگ‌ها در حال حاضر از این نوع هستند. جدیدترین نوع ماشین‌های سورتینگ، سورتر های هوشمند هستند که علاوه بر رنگ سایر ویژگی‌های ظاهری محصول را نیز در نظر می‌گیرند. دستگاه سورتینگ آی سورتر از این نوع است. دستگاه سورتینگ هوشمند میزان ضایعات را به حداقل ممکن می‌رساند. در میان روش‌های موجود، بیشترین درامد سورتینگ برنج با استفاده از سورتر هوشمند به دست می‌آید.

در میان انواع محصولات، سورتینگ برنج بیشترین بازار را در دنیا دارد. سورتینگ برای سایر محصولات کشاورزی نیز استفاده می‌شود. از جمله:

سورتر گندم

سورتر پسته

سورتر قهوه

سورتر حبوبات

و غیره.

دستگاه‌های سورتینگ را از نظر مکانیزم می‌توان به دو دسته شوتی (chute) یا تسمه‌ای (Belt) تقسیم‌بندی کرد. شوت‌ها معمولا یک مسیر عمودی یا مایل هستند که فرایند ریزش محصول را انجام می‌دهند. دستگاه‌هایی که از شوت برای انتقال مواد استفاده می‌کنند برای محصولات ارزان‌تر و با حجم بیشتر مثل برنج مناسب‌تر هستند.

با افزایش روزافزون جمعیت جهان و نیاز به مواد غذایی بیشتر، بالا بردن کیفیت و بهره‌وری محصولات و کاهش ضایعات محصولات کشاورزی اهمیتی بیش از پیش پیدا کرده است.

سورت یک کلمه انگلیسی است و در فارسی به معنی مرتب کردن و جدا کردن به کار می‌رود. دستگاه کالر سورتر یا سورتر لیزری در صنایع و کارگاه های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. این دستگاه وظیفه دسته بندی محصولات از نظر وزن، رنگ و اندازه و… یا مسئولیت جداسازی ضایعات از محصول مورد نظر را دارند. این دستگاه به دلیل دقت بالا بیشتر برای محصولات غذایی از جمله خشکبار و حبوبات و غلات استفاده می‌شوند، اما در صنایع و معادن نیز کاربرد دارند.

روش کار دستگاه کالر سورتر

دستگاه کالرسورتر بدین گونه است که محصولات مورد نظر، نظیر دانه های برنج را از یکدیگر جدا می کند یا ضایعات را از محصولات جدا کند، برای این فرایند دستگاه های کالرسورتر به روش های مختلفی عمل می کنند. در این روش دستگاه کالرسورتر بر اساس قابلیتی که دارد (استفاده از سنسورها) می تواند محصولات را از یکدیگر تفکیک کنند به عنوان نمونه می تواند برنج را از گندم تشخیص دهند. در این حالت دستگاه سورتینگ، برای یک طیف رنگی خاص تنظیم شده و اجسامی که دارای این رنگ هستند را به عنوان خروجی جدا می کند.

سورتر لیزری چیست

دستگاه کالرسورتر امروزی جزء پیشرفته ترین دستگاه های سورتینگ هستند. در واقع استفاده از لیزر ربطی به تشخیص این دستگاه نداشته و دستگاه کالر سورتر، محصولات را به کمک دوربین تشخیص می دهد. در بعضی از این موارد دستگاه دارای یک سنسور لیزری نیز می باشد که به تشخیص وجود یا عدم وجود محصولات کمک می کند. اما به طور کلی دستگاه کالر سورتر، به نام سورتر لیزری نیز شناخته شده است.  این مسئله می تواند یکی از دلایلی باشد دستگاه های کالرسورتر را سورتر لیزری می نامند. حال به برخی از توانمندی های دستگاه های کالرسورتر لیزری اشاره می کنیم تا با دستگاه کالر سورتر و نحوه سورتینگ محصولات بیشتر آشنا شده و قابلیت های این دستگاه را بشناسیم.

این دستگاه توانایی تشخیص ضایعات از محصولات اصلی را دارد. دقت این دستگاه به قدری است که می تواند ریزترین مواد را از یکدیگر جدا سازد و همچنین توانایی تشخیص محصولات سالم از غیر سالم را نیز دارد. بنابراین، می توان با آسودگی خاطر دانه ها را از سایر مواد زائد جدا کرده و همچنین آنها را براساس درجه کیفیتشان دسته بندی نمود.

کار سورتر های کوچک

دستگاه مینی کالرسورتر نوع کوچک تر دستگاه کالرسورتر می باشد و بیشتر برای کارگاه های کوچکتر یا حتی مشاغل خانگی مثل بسته بندی مورد استفاده قرار می گیرد. از ویژگی های این دستگاه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• دستگاه های مینی کالرسورتر قابلیت حمل راحت و سریع را دارند، اما دستگاه های کالر سورتر قابلیت حمل راحت و سریع را ندارند.( منظور این است که بتوان دستگاه را در طول روز مثلا به چند مکان برد،که فقط دستگاه های مینی کالر سورتر این ویژگی را دارند)
• دقت بیشتر در بسته بندی و جدا سازی ضایعات از محصولات نسبت به دستگاه کالر سورتر

سایر انواع کالرسورتر

مولتی کالرسورتر نوع پیشرفته تر و با امکانات بیشتر این دستگاه ها است. در ادامه به برخی از ویژگی های دستکاه مولتی کالرسورتر اشاره می کنیم:

• توانایی سورت کردن محصولات بر اساس نوع رنگ  که با کمترین خطا این کار را انجام میدهد
• توانایی سورت کردن محصولات بر اساس اندازه که با دقت بالا این کار را انجام میدهد
• توانایی تشخیص محصول بر اساس چند رنگ

کاربردهای کالرسورتر

کاربرد اولیه و اصلی دستگاه کالرسورتر برای سورت برنج بود. به مرور زمان این دستگاه ها پیشرفت کردند و برای جداسازی محصولات دیگر مانند حبوبات و خشکبار و … نیز به کار رفتند. در کل دستگاه کالر سورتر برای محصولاتی مانند کشمش، برنج، و اکثر غلات و حبوبات به کار میرود. قبل استفاده از دستگاه کالرسورتر برای سورت کردن محصولات نامبرده شده ببینید که دستگاه در برخی از محصولات محدودیت نداشته باشد، چرا که امکان دارد دستگاه توانایی سورت کردن برخی محصولات را نداشته باشد. برای مثال دستگاه کالر سورتر برای جداسازی پسته مناسب نبوده و برای اینکار از روشهای هوشمند پردازش تصویر یعنی سورتر پسته استفاده می شود.

بهترین برندهای دستگاه کالر سورتر در دنیا

کشورهای اروپایی، آمریکا و چین همگی در تولید دستگاه سورتر وارد شده و محصولات خوبی در زمینه کالرسورتر تولید کرده اند. خوشبختانه ایران نیز توانسته در تولید دستگاه های کالرسورتر پیشرفت کند و حتی دستگاه هایی نیز تولید کند، قیمت دستگاه کالرسورتر از حدود 100 میلیون شروع میشود تا حدودا 400 میلیون هم میرسد. این مقدار قیمت تقریبی بوده و برای به دست آوردن قیمت دقیق تر باید با شرکت های تولید کننده یا واردکننده دستگاه های کالرسورتر تماس بگیرید.

با توجه به اینکه ایران یکی از مرغوب ترین محصولات کشمش را در بازار بین المللی دارد، صادرات این ماده غذایی می تواند شرایط بسیار مناسبی را برای کشاورزان و اقتصاد کشور به طور کلی ایجاد کند. با این وجود عدم دسته بندی و سورت محصول کشمش باعث شده است تا مثل بسیاری از محصولات دیگر، محصولات ایرانی مزیت رقابتی زیادی در بین محصولات سایر کشورها نداشته باشد. سورتینگ کشمش نیاز به دستگاهی به نام سورتر دارد که خود شامل انواع سنتی و نیز انواع هوشمند می شود. دستگاه سورتر محصول ورودی را به دسته مرغوب و غیرقابل قبول تقسیم می کند و به این طریق محصول خروجی ارزش بسیار بیشتری نسبت به قبل پیدا می کند.

انواع مختلف کشمش در سورتینگ

کشمش انواع زیادی دارد که هرکدام بسته به نوع انگور ظاهر متفاوتی دارند. کشمش سبز که اغلب در مخلوط آجیل مشاهده می شود حاصل خشک شدن انگور عسگری در سایه است به طوری که رنگ طبیعی آن تغییری نمی کند. انواع دیگر انگور شاهانی (انگور قرمز مجلسی) انگور بی دانه و با دانه نیز وجود دارند که می توانند تبدیل به کشمش های مرغوبی شوند، مانند:

• کشمش سبز
• کشمش سیاه یا قهوه ای
• کشمشر سیاه یا مویز
• کشمش تیزابی
• کشمش انگوری
• و…

بطور کلی کشمش با کیفیت بستگی به مرغوبیت میوه انگور و طریقه خشک کردن آن دارد که با توجه به روش های سنتی و مدرن امروزه هرکدام علاقمندان و طرفداران خاص خود را دارند. بهترین نوع کشمش نیز نیاز به پاکسازی و سورتینگ خواهد داشت تا کیفیت و مرغوبیت آن را افزایش داده و همچنین کمترین میزان دور ریز را داشته باشد؛ به این نحو می تواند علاوه بر ایجاد ارزش افزوده برای خریداران نیز پرطرفدارتر باشد.

به طور معمول کشمش چطور سورت میشود؟

در حال حاضر در ایران بیشتر محصول کشمش را به صورت سنتی یا دستی تمیز و سورت می کنند. این روش در کشورهای پیشرفته منسوخ شده است. احتمال جا ماندن اضافاتی همچون چوب و یا دم کشمش و همچنین عدم دقت در سورت دسته بندی کشمش نیز همواره وجود داشت. نحوه خشک کردن کشمش در گذشته در هوای آزاد و بدون استفاده از لوازم استریلیزه بوده که نشست گرد و خاک و یا نفوذ حشرات را به همراه داشته است. هنگام شستشوی کشمش نیز امکان نفوذ آب،‌ کاهش کیفیت و تغییر طعم کشمش وجود داشت. امروزه با توجه به تغییر الگوی مصرف، اغلب مردم علاقمند به مصرف مواد غذایی هستند که از هم از نظر ظاهری و هم از نظر کیفیت در سطح عالی باشند. کشمش های یک دست، هم اندازه و در بسته بندی های مشخص و مرتب می تواند در سهولت مصرف و افزایش ماندگاری مؤثر باشد. به این ترتیب امروزه استفاده از انواع دستگاه سورتینگ کشمش و سایر دانه ها رواج بسیاری را در صنعت خشکبار پیدا کرده است.

روش کار کالر سورتر

سورتینگ کشمش انواع متفاوتی دارد که هرکدام بنا بر معیار خاصی سورت دانه‌ها را انجام می دهند. یکی از مهمترین و پرکاربردترین دستگاه ها برای سورت انواع دانه ها و همچنین سورت کشمش دستگاه کالر سورتر است. در این دستگاه رنگ، ملاک جداسازی است. به این ترتیب کشمش های سبز از سایر رنگ ها نظیر سیاه و قهوه ای و قرمز جدا شده و کشمش های یکدست و هم شکل باقی می مانند.

با استفاده از دستگاه کالر سورتر کشمش می توانید در حجم انبوه و با کیفیت و درصد ناخالصی کمتر از 1 درصد کشمش ها را سورت نمایید. این دستگاه مجهز به دوربین های قوی است که شکل و رنگ دانه ها را به سرعت تشخیص داده و آنها را از یکدیگر تفکیک می کنند و آنها را در 2 یا 3 دسته قرار می دهند. به این ترتیب کشمش درجه 1، درجه 2 و کشمش درجه 3 به تفکیک در دسته بندی های متفاوت قرار گرفته و با بسته بندی و قیمت متفاوت به بازار عرضه می شوند.

تاثیر سورتینگ کشمش بر تولید در مقایسه با سورت سنتی

معمولا در کنار تاکستان ها و باغات انگور محلی مخصوص خشک کردن و تولید کشمش وجود داشت. گاه طی کردن تمام فرایند تا نهایی شدن محصول و عرضه آن به مشتری مدت زمان بسیار طولانی طول می کشید. این روش هم تعداد افراد زیادی را درگیر می کرد و هم زمان زیادی صرف انجام سورت سنتی می شد. سورت و درجه بندی کشمش در گذشته چندان حرفه ای انجام نمی شده و اکثر این اقدامات بصورت دستی و استفاده از یکسری ابزار ابتدایی همچون صافی بوده است. امروزه با استفاده از روش های صنعتی کشمش در حجم انبوه تولید شده و سپس بصورت کاملا حرفه ای و مکانیزه سورت می شود. درجه بندی دقیق کشمش تولید شده توسط ماشین سورتینگ با دقت بالا باعث شده است تا بسته بندی و عرضه این نوع محصول با درجه اطمینان بالایی انجام شود. به این ترتیب نحوه قیمت گذاری کشمش با توجه به سطح کیفیت آن و میزان رضایت مشتریان از خرید این محصول تا حد بسیار قابل توجهی افزوده می گردد.

مزیت اقتصادی سورتر هوشمند

امروزه اغلب افراد تمایل دارند اقلام مرغوب با درجه کیفیت بالا را خریداری کنند و برای همین منظور حاضر هستند تا مبالغ بالاتری را نیز پرداخت کنند. به این ترتیب می توان گفت با استفاده از سورتینگ هوشمند کشمش و درجه بندی و بسته بندی محصولاتی نظیر کشمش حاشیه سود بالاتری را نسبت به بسته بندی های فله و بدون درجه بندی خاص خواهید داشت. استفاده از دستگاه های سورتر هوشمند و صنعتی باعث می شود تا در مدت زمانی بسیار کوتاه تر از روش های سنتی و با بکارگیری نیروی انسانی کمتر محصولات کشمش را در حجم بسیار انبوه سورت کرده و با درجه کیفی بسیار بالا و مورد قبول روانه بازار سازید. فروش مطمئن و محصول رقابتی می تواند بازگشت سرمایه شما را تضمین کند.

فرایند سورتینگ محصولات کشاورزی در بیشتر موارد به صورت دستی توسط افراد انجام می‌شود. در موارد خاصی این کار با استفاده از دستگاه‌های مکانیکی سنتی صورت می‌گیرد که هزینه ‌بر و غیر بهینه بوده و نیاز زیادی به تعمیرات و نگهداری دارند. بسیاری از این دستگاه‌ها نیاز به حضور تعدادی از افراد برای کار کردن دارند. بعضی از این دستگاه‌ها نیز در شرایط مختلف عملکرد یکسان و مناسبی ندارند. علاوه بر این ماشین‌های سنتی توانایی زیادی در جدا کردن اشیای خارجی از محصولات را ندارند. دستگاه سورتینگ iSorter تمام این مشکلات را برطرف کرده است.

یک دستگاه سورتینگ خوب باید شرایط زیر را داشته باشد:

• بتواند اشیای خارجی و محصولات نامرغوب را در شرایط مختلف محیط جدا کند
• تجهیزات آن کمترین نیاز به تنظیمات را داشته باشد
• حجم زیاد محصولات را سورت کند
• یک سازه مناسب داشته باشد که به محصولات آسیب وارد نشود
• کمترین مصرف انرژی ممکن را داشته باشد

مزایای استفاده از دستگاه سورتینگ

سورتینگ محصولات کشاورزی یک گام مهم در صنایع غذایی به حساب می‌آید، چرا که کیفیت محصول نهایی به میزان دقت در سورتینگ بستگی زیادی دارد. کشاورزان و شرکت‌های بسته‌بندی در حال حاضر عمدتا از روش‌های سنتی برای جداسازی محصولات خود استفاده می‌کنند. این کار علاوه بر دقت پایین، نیاز به تنظیم مداوم دستگاه دارد.

عدم تاثیر شرایط آب و هوایی بر دستگاه سورتر هوشمند

شرایط نامناسب جوی گاهی باعث می‌شود تا میزان مواد زائد مثل سنگ و کلوخ که هنگام برداشت محصول با آن همراه می‌شود، افزایش یابد. این مسئله کار بسیاری از روش‌های سورتینگ سنتی را سخت کرده یا به کلی مختل می‌کند. بنابراین معمولا در این شرایط مجبور به تعویق سورتینگ می‌شوند. دستگاه سورتینگ iSorter با استفاده از مکانیزم خاص و سیستم تشخیص و دسته‌بندی هوشمند در تمام شرایط می‌تواند کار خود را به درستی انجام دهد.

عدم نیاز به تنظیم مداوم

بیشتر دستگاه های سورتینگ با تغییر شرایط نیاز به انجام تنظیمات مجدد دارند. این تغییرات در بسیاری از موارد به صورت مکانیکی است. در چنین شرایطی دست یافتن به نتایج مشابه بسیار مشکل است. در سوی دیگر اما، در دستگاه های سورتینگ هوشمند، تمام تنظیمات در صورت نیاز درون محیط کاربری انجام شده و نیازی به تغییرات سخت‌افزاری و مکانیکی وجود ندارد. بنابراین با تغییر شرایط یا حتی تغییر نوع محصول، تنظیم دستگاه به سرعت و سهولت انجام می‌شود. از آنجا که دستگاه های سورتینگ هوشمند نیاز اندکی به نظارت و تنظیم دارند، کشاورزان یا کاربران دستگاه تنها کافی است چند دقیقه صرف راه‌اندازی دستگاه کرده و باقی زمان خود را به کارهای دیگر بپردازند.

همیشه آماده به کار بودن دستگاه سورتینگ

کشاورزان، باغداران و شرکت‌های بسته‌بندی بایستی میزان سود و هزینه به کارگیری، آموزش و نگهداشتن نیروهای انسانی را با هزینه خرید و نگهداری دستگاه سورتینگ هوشمند مقایسه کرده بین این دو یکی را انتخاب کنند. گذشته از اینکه پیدا کردن نیروی کار مناسب و خوب کار سختی است، استفاده از دستگاه سورتینگ به طور معمول باعث صرفه‌جویی 80 درصدی در هزینه‌ها می‌شود. در صورت استفاده از دستگاه سورتینگ، نیاز به استخدام، آموزش، کارهای اداری، بررسی ورود و خروج و مرخصی و مسائل حقوقی از بین خواهد رفت. دستگاه سورتینگ همواره آماده کار با دقت و سرعت یکسان است. برای مثال یک دستگاه سورتینگ سنتی به چهار یا پنج نفر برای کار نیاز دارد در صورتی که دستگاه سورتینگ هوشمند حداکثر به یک یا دو نفر نیاز دارد که این افراد هم لزومی به حضور و مراقبت دائمی از دستگاه ندارند. بنابراین استفاده از این دستگاه می‌تواند کاهش چشمگیری در هزینه‌ها داشته باشد.

صرفه جویی در زمان

میزان صرفه‌جویی زمانی که دستگاه سورتینگ ایجاد می‌کند در شرایط مختلف متفاوت است. با این وجود به طور معمول می‌توان آن را در حدود 30 درصد در نظر گرفت. اگر یک کشاورز یا باغدار روزانه 10 ساعت را صرف برداشت و بسته‌بندی کند، با وجود این دستگاه این میزان می‌تواند به 8 ساعت برسد. این دستگاه را می‌توان در هنگام ورود محصول به انبار یا خروج از آن استفاده کرد.

افزایش کیفیت و بهره‌وری

وجود اشیای خارجی، زائد و محصولات نامرغوب می‌تواند باعث از بین رفتن و کاهش کیفیت محصولات شود. دستگاه سورتینگ با جدا کردن به موقع این موارد، باعث افزایش کیفیت محصول می‌شود. از طرف دیگر وجود موارد زائد هزینه نگهداری محصول را نیز افزایش می‌دهد. برای مثال در صورتی که وزن کل محصول 1000 تن بوده و 5 درصد آن خرابی باشد، با استفاده از دستگاه سورتر و جداسازی این خرابی‌ها، هزینه انبارداری، نگهداری (مثلا خنک نگهداشتن برای بعضی محصولات) و حمل و نقل 50 تن ماده از مخارج کم خواهد شد.

رابط کاربری گرافیکی دستگاه سورتینگ هوشمند

دستگاه های سورتینگ معمولا دارای اجزا و سنسورهای زیادی بوده و هر تغییر یا تنظیم کوچک می‌تواند بر روی میزان خروجی نهایی آن و هزینه سورت اثرگذار باشد. برای کنترل پارامترهای موثر و نظارت بر آنها، دستگاه سورتر iSorter از یک رابط کاربری گرافیکی استفاده کرده است که در آن درصد محصول سالم و خراب، میزان تناژ لحظه‌ای دستگاه، مقادیر سنسورها و بسیاری از اطلاعات دیگر مربوط به دستگاه در دسترس و قابل کنترل است.

حمل مناسب و سالم محصول

دستگاه های سورتینگ سنتی تماس زیادی با محصولات دارند. هر گونه تماس محصولات خوراکی با اجسام خارجی می‌تواند باعث کاهش کیفیت یا خراب شدن آن شود. بنابراین کاهش تماس با محصول مخصوصا تماس‌های مخرب، یکی از مسائل مهم و از اولویت‌های صنعت غذایی محسوب می‌شود. دستگاه های سورتینگ هوشمند می‌توانند بدون هرگونه تماس با محصول، فرایند تشخیص محصول سالم و همچنین جداسازی آنها از ضایعات را انجام دهند. این مسئله همچنین هزینه تجهیزات و قطعات متحرکت را نیز کاهش داده و سرعت عملکرد دستگاه را افزایش می‌دهد.

انواع دستگاه سورتینگ

دستگاه‌های سورتینگ برای جداسازی محصولات مختلفی استفاده می‌شود. دستگاه سورتر برای جداسازی هر محصول باید ویژگی‌های متناسب با همان محصول را داشته باشد. قیمت محصول، حجم مورد نیاز سورت در ساعت، اندازه هر دانه محصول و میزان تغییرات در بین دانه‌ها از جمله مواردی است که نوع دستگاه را تعیین می‌کند. دستگاه سورتر برای محصولات کشاورزی مختلفی استفاده می‌شود، از جمله:

سورتر پسته

سورتر برنج

و غیره